Reel Sektördeki Durgunluk Konkordato Patlamasına Yol Açtı

Reel sektör, yüksek enflasyon ve azalan talep nedeniyle zorlu bir dönemden geçiyor. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranı son 15 ayın en düşük seviyelerine gerilerken, İmalat PMI beşinci ayda da düşmeye devam etti ve 47,2 seviyesine indi. Hem iç hem de dış talepteki sıkışıklık, çalışan sayısında ciddi düşüşlere neden oldu. İlk 6 ayda açılan her 5 yeni şirkete karşılık bir şirket kapanma kararı aldı.

Ekonomik Sıkılaşmanın Reel Sektöre Etkisi

Enflasyonla mücadeledeki sıkılaşma politikaları, reel sektörde giderek daha belirgin sonuçlar doğuruyor. Yüksek finansman maliyetleri ve talepteki azalma üretimi yavaşlattı. İSO İmalat PMI, temmuzda 47,2’ye inerek sanayi üretiminde %0,1’lik bir daralma sinyali verdi. Kapasite kullanım oranı %75,9’a geriledi. İhracatta yaşanan %2'lik küçük artış yeterli olmadı ve bu durum toplam şirket sayısında azalma getirdi. Temmuzda 183 firma konkordato başvurusunda bulundu ve bu rakam son yılların en yüksek seviyesine çıktı.

Süregelen Üretim Yavaşlaması

Yılın ilk yarısındaki veriler, reel sektörde alarm zilleri çalıyor. İSO İmalat PMI temmuz ayında da azalmaya devam ederek 47,2 seviyesine düştü ve bu, sektörde belirgin bir yavaşlama yaşandığını gösteriyor. Siparişlerde son 20 ayın en keskin düşüşü görüldü. Elektrikli ve elektronik ürünlerdeki gerileme daha belirgin hale geldi. Temmuzda yalnızca gıda ürünleri sektöründe istihdam artışı gerçekleşti, diğer sektörlerde ise çalışan sayısı hızla düştü.

Personel Yetersizliklerinin Etkisi

Çalışan Sayısındaki Düşüş: Son 21 ayın en yüksek hızında bir düşüş yaşandı, bu durum üretimi olumsuz etkiledi.

Girdi Alımlarındaki Azalma: Talebin azalmasıyla imalatçılar girdi alımlarını azalttı, özellikle metalik olmayan mineral ürünlerde bu durum daha belirgindi.

12,175 Şirket Tasfiye Edildi

Merkez Bankası’nın verilerine göre, temmuz ayında kapasite kullanım oranı %75,9’a inerek son 15 ayın en düşük seviyesine ulaştı. Ocak-Haziran döneminde ihracat %2 artışla 125,4 milyar dolara çıktı, ancak 25 sektörden 12'si ihracatta gerileme yaşadı. Yılın ilk yarısı itibarıyla 52,676 şirket kurulurken, 11,939 şirket kapandı. Tasfiye sürecine giren şirket sayısı %2,3 artarak 12,175’e yükseldi.

🚨 Konkordato Başvuruları Artmaya Devam Ediyor

Temmuzda konkordato başvurusunda bulunan firma sayısı 183 oldu ve bu rakam 2018-2019 döneminden sonra en yüksek aylık seviye olarak dikkat çekti. Yılın ilk 7 ayında konkordato başvurusunda bulunan toplam firma sayısı 788'e ulaştı. İş dünyası temsilcileri ve Adalet Bakanlığı, suiistimalleri önlemek için çalışmalar yürütüyor.

Piyasanın Çekeceği Var!

Finansmana erişim sorunları nedeniyle piyasada karşılıksız çek sayısı artış gösteriyor. TCMB verilerine göre, Temmuz 2024'te karşılıksız çek adedi %149,9 artarak 26,351'e çıktı ve bu, Aralık 2019'dan bu yana en yüksek düzeye ulaştı. İbraz edilen toplam çek tutarı ise 606,3 milyar TL’ye çıktı.

Mali İyileşmeler ve Sektörel Görüşler

Piyasa daralmalarından etkilenen reel sektör, bu süreci en az hasarla atlatmaya çalışıyor. Ancak beklentiler daha da kötüleşebileceği yönünde.

Uzman Görüşleri

• TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat: Yüksek faizler ve sıkılaşma politikalarının iç piyasada durgunluğa neden olduğunu ifade ediyor.
• İDDMİB Başkanı Çetin Tecdelioğlu: İhracattaki toparlanmalara rağmen mevcut kur politikalarının rekabetçi fiyat verilememesine sebep olduğunu belirtiyor.
• TESİD Başkanı Yaman Tunaoğlu: Ekonomik soğutma politikalarının sektör üzerinde olumsuz etkileri olduğunu, ancak başka bir çözüm yolu olmadığını söylüyor.
• TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın: Üretimde %11 azalma yaşandığını, ihracatta iyileşme olmazsa sektörde küçülmenin kaçınılmaz olacağını dile getiriyor.

En Çok Sorulan Sorular

Konkordato Nedir ve Neden Başvurulur?

Konkordato, ödeme güçlüğü çeken işletmelerin borçlarını belli bir süre içinde ödeyebilmesini amacıyla, alacaklıları ile anlaşmaya varmak için başvurdukları yasal bir süreçtir. Bu başvuru, borçların yeniden yapılandırılması ve işletmenin işleyişine devam etmesine olanak tanır. Yüksek enflasyon, azalan talep ve artan finansman maliyetleri gibi faktörler, şirketlerin ödeme güçlüğü çekmesine neden olabilir. Sonuç olarak, borçlarını ödeyemeyen firmalar, konkordato talebinde bulunarak hem kendilerini hem de alacaklılarını koruma altına almak isterler.

Ekonomik Sıkılaşma Politikaları Neden Uygulanır?

Ekonomik sıkılaşma politikaları, genellikle enflasyonu kontrol altına almak için uygulanan mali ve para politikalarıdır. Bu politikalar, faiz oranlarının artırılması, devlet harcamalarının kısılması ve kredi imkanlarının sınırlandırılması gibi önlemleri içerebilir. Yüksek enflasyon ve artan fiyatlar, ekonomide dengesizliklere neden olabilir. Sıkılaştırma politikaları bu dengesizlikleri düzeltmeyi amaçlar. Ancak, bu tür politikalar kısa vadede ekonomik daralmaya ve talep zayıflamasına yol açabilir, bu da üretimde azalma ve işsizlik oranlarında artış gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir.

İmalat PMI Neyi İfade Eder ve Neden Önemlidir?

İmalat PMI (Purchasing Managers Index), imalat sektöründe satın alma yöneticilerinin ekonomik faaliyetleri değerlendirmesine dayanan bir endekstir. Bu endeks, 50’nin üzerinde olduğunda sektörde genişlemeyi, altında olduğunda ise daralmayı işaret eder. İmalat PMI, ekonomik sağlığın önemli bir göstergesidir çünkü imalat sektöründeki değişimler genellikle genel ekonomik durumu yansıtır. Düşen PMI değerleri, üretimde ve siparişlerde azalma olduğunu gösterir, bu da genellikle işsizlik oranlarının arttığını ve ekonomik faaliyetlerin yavaşladığını ifade eder.

Kapasite Kullanım Oranı Ne Anlama Gelir?

Kapasite kullanım oranı, bir işletmenin mevcut üretim kapasitesini ne ölçüde kullandığını gösteren bir metriktir. Yüksek bir oran, işletmenin tam kapasiteye yakın çalıştığını, düşük bir oran ise kullanılmayan kapasitenin yüksek olduğunu belirtir. Reel sektörde kapasite kullanım oranlarının düşmesi, talep eksikliği ve finansman sorunları gibi problemlerin olduğunun bir işaretidir. Düşük bir kapasite kullanım oranı, hem üretim verimliliğinin azaldığını hem de ekonomik faaliyetlerin yavaşladığını ifade eder, bu da işten çıkarmalara ve konkordato başvurularına neden olabilir.